Λαφριαίον

Ονομασία κατά την αρχαιότητα λόφου που βρισκόταν κοντά στην πόλη της Καλυδώνας. Επάνω στον λόφο αυτόν βρισκόταν το ιερό της Λαφρίας Αρτέμιδος. Το δυτικό μέρος του προστατευόταν από αναλημματικό τοίχο ύψους 9 μ. και μήκους 29 μ., ο οποίος διατηρείται ακόμα. Η κατασκευή αυτού του τοίχου, που αποτελούσε το υπόβαθρο το ναού, πρέπει να κόστισε περισσότερο απ’ ό,τι ο ίδιος ο ναός. Ο ναός είναι δωρικού ρυθμού, με έξι κολόνες στη στενή και δεκατρείς στη μακριά του πλευρά. Το εξωτερικό του αποτελείται από πωρόλιθους επιχρισμένους με μαρμαροκονία. Ο ναός αυτός δέσποζε στην αιτωλική πεδιάδα και ήταν ορατός έως την Πάτρα. Στο εσωτερικό του υπήρχε χρυσελεφάντινο άγαλμα της Άρτεμης, κατασκευασμένο από τους Ναυπάκτιους Σόιδα και Μέναιχμο. Το άγαλμα αυτό μεταφέρθηκε στην Πάτρα από τον Οκτάβιο Αύγουστο για να τιμωρήσει τους Καλυδωνίους, οι οποίοι είχαν πάρει το μέρος του Αντωνίου στη ναυμαχία του Ακτίου. Στο βόρειο τμήμα του λόφου υπήρχε ημικυκλική στοά 60 μ., η οποία κατασκευάστηκε 100 χρόνια μετά τον ναό και αποτελούσε την είσοδό του. Η συνέχειά της ήταν η ιερά οδός που οδηγούσε στην Καλυδώνα. Κοντά στον ναό υπήρχε ένας ναός του Απόλλωνα και ένας αφιερωμένος στον ήρωα Πανταλέοντα. Η ετήσια θυσία που γινόταν στον ναό του Λ. ήταν εντυπωσιακή. Η ιέρεια έφτανε επάνω σε άρμα που το έσερναν ελάφια. Την επομένη, η πόλη ολόκληρη έφερνε κότες, αγριόχοιρους, πουλιά και άγρια θηρία, που τα τοποθετούσαν στον βωμό και τα προσέφεραν σε πυρά.